Jano Elizabeth Davies – N. M. Thomas

Yn aml cyfeirir at Jano Elizabeth Davies fel Mrs Clement Davies.  Yn ôl traddodiad y cyfnod daeth yn adnabyddus yn enw ei gŵr, sef arweinydd y Blaid Ryddfrydol. Ganwyd Jano yn Bow yn Llundain ar 3ydd Mai 1882.  Roedd ei mam, Margaret yn enedigol o Langwyryfon ger Aberystwyth.  Yng Nghyfrifiad 1881 mae Margaret yn byw yn Princess Street yn Aberystwyth gyda’i gŵr, David...
Louisa Maud Evans

Louisa Maud Evans – N. M. Thomas

Ym mynwent y Waun Ddyfal yng Nghaerdydd mae yna gofeb o farmor gwyn sy’n cofio merch pedair ar ddeg oed a fu farw mewn damwain rhyfedd ym 1896.   Bedd Louisa Maud Evans ydyw.  Cafodd ei hadnabod tan ryw bythefnos cyn ei marwolaeth fel Louie Evans – ac wedyn am y pythefnos olaf fel Madamoisellle Albertini.  Fe’i lladdwyd mewn damwain balŵn yn yr awyr uwchben Caerdydd. Credir...
Illustration of Mary Elizabeth Phillips

Mary Eppynt Phillips – N. M. Thomas

Yn aml cyfeirir at Mary Phillips fel “y ferch gyntaf i ddod yn feddyg yng Nghymru” – ond mewn ymateb i erthygl yn y Western Mail yn 1900 cywirodd hi’r newyddiadura a nodi mai hi oedd y gyntaf i raddio o Ysgol Feddygaeth Caerdydd – ond bod o leiaf tair un feddygon benywaidd o’i blaen hi yng Nghymru. Ganed Mary yn ferch ffarm ym mhentref Merthyr Cynog ger Aberhonddu yn 1875.  ...